VEJETARYEN

 

VEJETARYEN -HAN KANG +18
Orijinal dilinden çeviri bu kitap Güney Koreli bir yazara ait.2016 Uluslararası Man Booker ödülü almış bir hikaye. Ben 2024 yılında Nobel Edebiyat ödülünü almadan önce tanıştığım Han Kang'la. Şiddetin insan hayatında ne kadar derin yaralar açtığına dair bir kitap. "Her şey bana yabancı geliyor sanki bir şeylerin arka tarafına geçmişim gibi kulpu olmayan bir kapının ardındaymışım gibi"
Kendini ağaçla bir tutan bir kadın, onunla sevmeden evlenen bir adam, tüm olumsuzlukları kendinde kaybedip ortaya hep iyi bir şeyler çıkarmanın mutluluk olduğunu düşünen kız kardeş. Bu üç kişinin arasında geçen bir hikaye. Bir gece kadının dolaptaki tüm etleri atması ile başlıyor herşey. Kore hayatında kadının yeri aslında dünya edebiyatına uzanan bir olumsuzluk olarak yer almakta kadının var olmaya çalışırken sindirilmeye çalışılmasının bir süre sonra kadın ruhunda açacağı yaraların bambaşka yerlerde tecelli edeceğinin hikayesi. Bazen bir sanat filmi seyrediyormuş hissine kapılabilir bazense utançtan yanaklarınız kızarabilir kitabı okurken.
Ama kadın olmanın önce insan olmasından ziyade  nasıl elem dolu olabileceğini gözler önüne seriyor.

ARSIZ YEŞİLLİK

 

TANRI VE ZARLAR

Tanrı evrenle zar atmaz. 

Bahçemdeki bitkiler çok çabuk büyümüyordu. Toprağı biraz kazdığımda altında çimentodan bozma bir döküntü olduğunu görüyorum. Bahçe için gübre alan bahçıvan azotlu gübrelerin mucidi olan adamın Fritz Haber adlı bir Alman  Kimyager olduğunu söylüyor. Aynı zamanda I Dünya Savaşı'nda siperlerde kullanılan kitlesel imha silahı klor gazını bulan ilk kişi olduğunu söyledi O yeşilimtırak gaz binlerce insan öldürmüş, askerlerin ciğerlerinde kabarcıklar oluşmasına yol açarak sayısız askerin kendi balgam ve salyasında boğulurken boğazını tırmalamasına yol açmış. Gel gelelim aynı adam atmosferde bulunan azotu elde etmeyi başararak milyonlarca insanı da açlıktan kurtarmış ve şu an yaşadığımız nüfus patlamasını beslemiş. Günümüzde azot bol bulunmasına rağmen geçmiş yüzyıllarda yarasa ve kuşların dışkıları için büyük çekişmeler varmış. Bunun yanı sıra Mısır firavunlarının mezarları bile altın ya da mücevher için değil mumyaların ve onlarla birlikte gömülen kölelerin kemiklerindeki azotun peşine düşen hırsızların yağmasına uğrarmış.

İnsan,  atomu parçalayabilir teleskopla göz kamaştırıcı görüntüler elde edebilir, bir avuç denklem karalama ve gizemli sembolle evrenin sonunu tahmin edebilir, en ince ayrıntısına kadar hayatımıza hükmediyor olsa da bu bilgiler bizi normal insanların anlamayacağı şeylerdir. Fakat artık sorun sadece normal insanlar değil bizzat bilim insanları da dünyayı anlamaktan vazgeçtiler türümüzün en kıymetli mücevheri icat ettiğimiz en değerli en çok kişiye ulaşan en güzel fizik kuramı kuantum mekaniğine bakın mesela Kuantum mekaniği internetin cep telefonlarının arkasında ve neredeyse ancak ilahi bir zekayla kıyaslanabilecek bir bilişsel gücü temsil ediyor. Dünyamızı öyle bir dönüştürdü ki artık tanınmaz haldeyiz. Onu nasıl kullanacağımızı biliyoruz mucize kabilinden işe yarıyor orada.Gelgelelim bu gezegende onu gerçek anlamda anlayabilen ya da anlamış sağ ya da ölü tek bir kişi yok hiçbir zaman da olmamış zihnimiz kuantumun çelişkileri ve zıtlıklarıyla baş edecek yapıda değil sanki bu teori uzaydan düşen bir monoliti andırıyor bizlerse ne olup olmadığını tam anlamıyla kavramaktan aciz maymunlar gibi etrafına tırmanıp duruyor onun oynuyor taş ve sopalar fırlatıyoruz.

Limon ağacı yaşam döngülerinin sonuna geldiklerinde devasa bir limon hasadı verirlermiş. Sonbahar mevsiminde öyle bol çiçeklenirmiş ki havadaki tatlı baygın koku burnunu ve boğazını iki blok öteden bile kaşındırırmış, meyveleri aynı anda olgunlaşır ağırlığı kaldıramayan dalları kırılır ve birkaç haftaya kalmadan etraf çürük limonla dolarmış ölmeden önce böyle bir görkem çok şaşırtıcı.

Size de bu birşeyler anımsatıyor mu? 

Bir limon ağacının ne kadar ömrü kaldığını merak ederseniz bunu bilmenin bir yolu olduğunu söyleyebilirim. En azından kesip kütüğün halkalarına bakabilirsiniz.

Einstein'ın Görelilik teorisini yayınladıktan sonra fiziği bırakmasına ya da bir dolu dehanın kuantum mekaniğine bulaştıktan sonra herşeyden elini ayağını çekmesine neden olan şey!!!!

Arsız Yeşillik /Benjamin Labatut

EPEPE (FERENC KARİNTHY)

 

EPEPE(FERENC KARİNTHY)

Helsinki’ de toplanacak bir dil bilim kongresine gitmek üzere uçağa binen ama yolculuğun sonunda kendisini anlamadığı bir dilin konuşulduğu tanımadığı büyük bir kentte bulan Budai adlı bir dil bilincinin hikayesi bu. Ne bildiği onlarca yabancı dil ne de kentin dilini çözmek için başvurduğu sınanmış yöntemler Budai’nin bu tuhaf dilin tek bir kelimesini bile anlamasına yetmez. Kendisine bir çıkış yolu bulmak için umutsuzca çırpınırken çevresindeki iletişimsizlik duvarı daha da yükselir. Çağdaş bir megapolün tanıdık görüntülerinin ardında her şey yabancı ve insansızdır. Budai iletişimsizliğin dipsiz kuyusunda çırpınırken hapse düşer geçici aşklar yaşar. Hatta nedenini kesinlikle anlamadığı bir ayaklanmaya bile katılır Epebe, boğucu tuhaf bir karabasan insandaki en güçlü saplantıyı çok iyi tanınan bir dünyada yabancı haline gelme korkusunu deşen bir kitap.

Epepe, bizleri bireyin kendisini anlatmak, anlaşılır kılmak ya da tersine bulunduğu ortamın alışkanlıklarını anlayabilmek için harcadığı umutsuz çabaları anlatıyor. Her şeyin herkes için normal olduğu bir şehirde yalnız, sürgün ya da göçmen olmanın yarattığı kaygıyı bu kadar güçlü bir biçimde hissettiren çok az roman vardır.

 

Les İnrockuptibles

Karinthy’ de Kafka lezzeti var. Bir de hiçbir zaman yakını olamayacak sinirli komşusunun ne söylediğini anlamaya çalışan bir dil dedektifinin umutsuz arayışı.

 

Le Canard enchaine

Epepe, zamanla 20 yüzyılın yaşayan kitaplığında Dava ve 1984 ile aynı raflarda hak ettiği yeri alacaktır

 

G.O. Chateaureynaud

Gazeteci dilbilimci oyun yazarı, şair, çevirmen ve romancı Ferenc Karinthy  1921-1992 Ünlü macar romancı Frigyes Karinthy'in oğludur Karinthy'nin Macaristan'da Janos Kadar diktatörlüğü sırasında yayımlanan ve pek çok dile çevrilen romanı ebebe bir başyapıt olarak kabul edilmektedir.

#UKRAYNA; #insan; #savaş; #barış; #ego; #ülke,#EPEPE,#YALNIZLIK,#SOSYALMEDYA, #FERENCKARİNTHY

MEŞUGA(ISAAC BASHEVİS SİNGER) Bir yahudinin gözünden

 

iIsaac Bashevis Singer'in en önemli yapıtlarından biri. roman. Holokost'tan kurtulup New York'a yol alan bir grup Yahudinin hikâyesi...

Meşuga," çılgın, üşütük, çatlak" anlamına gelen yidiş bir kelime.

"Dünya, en lüzumsuz şey uğruna savaşa koşan insanlardan yana hiç sıkıntı çekmiyor. Kısa bir süre önce yedi milyon Alman, Hitler için canını feda etti. Bir milyon Amerikalı, Hitler ve Japonya ile savaşmak için hayatını riske attı. Bugün de bir demagog çıkıp Meksika ile savaşmamızı ya da Filipinler'i işgal etmemizi istese, peşinden gidecek gönüllü bulmakta hiç sıkıntı çekmez"

Bu kitabı yayımlamak istemeyen editörün isteği üzerine kara mizaha dönüştürülerek basılmıştır. Gerekçe olarak Yahudilerin acılarının artık rağbet görmemesi gösterildi.

1950’li yıllarda New York’ta, Yidiş dilinde yayın yapan bir gazetede romanlar tefrika edip öyküler ve köşe yazıları yayımlayan Polonya asıllı Yahudi yazar Aaron Greidinger, Hitler’in toplama kamplarında öldüğünü sandığı eski arkadaşı Max Aberdam’la yeniden karşılaşır. Max onu Eski Dünya’nın hayaletleriyle dolu bir dünyaya sokacak, nasihat bekleyen sadık okurlar, yalnız kadınlar, güvenilmez işadamları, medyumlar ve eski devrimcilerle dolu bu çevrede Aaron kendi roman ve öykülerinden çok farklı olmayan ilişkilerin ortasına düşecektir.

 
Aşklara ve dostluklara tarihin gölgesinin düştüğü, zıvanadan çıkmış bir dünyayı anlatan Meşuga, New York’tan Paris ve Tel Aviv’e uzanan bir kara komedi. 

 
“Sıradışı... Romanın Yidiş dilinde ‘çılgın’ anlamına gelen adı, Singer’ın dünyayı bir deliler evi olarak gören karamsar bakışını akla getirmesinin yanı sıra, yazarın müthiş anlatıcılık yeteneğinin özünü sergileyen aldatıcı biçimde komik hikâyesine kattığı manik enerjiyi de iletiyor.”
 
Publishers Weekly
 
“Her zamanki gibi dört dörtlük bir anlatıcı olan Singer, herkesin içinde hem Tanrı’dan hem de Şeytan’dan bir parça bulunduğunu ve tutkunun açıklanamayacak bir şey olduğunu biliyor.”
 
Library Journal

Kaynak; ekşisözlük, kitapyurdu

Alıntılar kitaptan tarafımca beğenilip seçildi. Foto by #cottonbrostudio

Alıntılar;

Güç Kördür planı falan da yoktur Bana sorarsan kaostan başka bir şey yok gerçekten bir plan varsa bile Beni ancak geçen yılki dolu kadar ilgilendiriyor benim için bütün dünya tımarhanedir.

Ballı halay yedim ve Gelecek yıl iyi ve tatlı olsun duasını okudum havuçlarımı yerken iyiliklerimiz ve erdemlerimiz artsın çoğalsın duasını söyledim vejetaryen olduğum için Ringa kafasına dokunmadım ama Freidl oturup yemeye başladığında onun adına Bundan böyle kuyruk Değil Baş olalım duasını okudum.
Ölüm meleği Bayram mayram dinlemiyor ama babamın kasabasında bir kadının kefeni vardı bayramda biri öldü mü kefeni ödünç verirdi Bayramın 2 günü ölüleri gömmeye izin vardır ama kefen dikmeye yoktur ya ölen erkekse diye sordum erkeklerin kadın kefeniyle gömülmesine izin vardır ölülerin hepsi aynı cinsiyettedir dedi Leon
Herkese intihar meyillisini hayal kırıklığına uğramış stalinistine ihanete uğramış kocaya kanser hastası kadına başarısız yazara ve patentini Çaldıran mucidi hep aynı Nasihatı veriyordum Bu Dünya Bizim Dünyamız değil Onu biz yaratmadık değiştirmeye de gücümüz yetmez Büyük güçler bize tek bir ihsanda bulunmuş seçme hakkı bir üzüntüyle bir diğeri bir yanılsamayla bir diğeri arasında Seçim yapma hakkı benim nasihatım şuydu hiçbir şey yapmayın Hatta Kendime bile bir Şiar edinmiştim hiçbir şey kadar güzel hiçbir şey yoktur Ne de olsa on Emir'in çoğu manyaksın diye bitiyordu Gemara"dan alıntı yapıyordum oturup hiçbir şey yapmamak yeğdir dinleyicilerime bir süreliğine Bir tutkunun yerine bir diğerini Bir gerilimini yerine bir diğerini koymalarını tavsiye ediyordum aşkta başarısız olduysanız diyordum enerjinizi işinize bir hobiye hatta herhangi bir eğlenceye kanalize edin insan Eninde sonunda öleceğine göre intihar etmenin ne gereği vardı ölüm insan ruhunu durduramazdı ruh madde ve enerji Aynı şeyden mamüldür ölüm sadece bir alemden bir diğerine geçiştir Evren canlıysa çerçevesi içinde ölüm diye bir şey aslında yoktur sonsuz bir şey nasıl sona erebilir canlıları dehşet içinde bırakan şey ölüm Pekala sınırsız bir mutluluk kaynağı olabilir. Yapabileceğimiz tek şey elimizden geldiğince kendimize ve Başkalarına acı vermekten kaçınmaktı dinleyicilerime yolculuğa çıkmalarını güzel bir kitap okumalarını bir hobi edinmelerini öneriyordum şu ya da bu düzeni şu ya da bu hükümeti değiştirmeye asla kalkışmamalılardı Dünya İşleri bizim gücümüzü aşıyordu Özgür irademizi sadece önemsiz konularda ve bizi şahsen ilgilen konularda kullanabilirdik.

Stalin'in öldürdüğü meşhur bir şairden söz ettiler kurşuna dizilmek üzere duvarın önüne götürüldüğü Gitme Vakti ne kadar büyük yoldaş stalin'e methiyeler düzmeye devam etmişti yazarlardan biri bir tek viskinin ardından bir dostuyla yaptığı samimi sohbet sırasında ağzından Stalin hakkında kötü bir söz kaçırdığını arkadaşının da aynı şeyi yaptığını itiraf etti ayıldığında korkuya kapılıp arkadaşını ihbar etmek için dosdoğru siyasi polise gitmişti Anlaşılan arkadaşı da aynı korkuya kapılmıştı Çünkü ihbar odasının kapısında karşılaşmışlardı.

23 Nisan 2023

Milan Kundera Gülüşün ve Unutuşun Kitabi

ALINTILAR

“Gelecek kimsenin umurunda olmayan bir boşluktur. Geçmiş ise yaşam doludur, kızdırır ,başkaldırtır, yaralar……”

“…roman bir başkasını anlayabilme hayali.  Ama hiçbirimiz hakkında ne biliyoruz ki….”

“….çocuklarımız bizimle ilgilenmedikleri için kitap yazıyoruz biz. Karımız kendisiyle konuştuğumuzda kulaklarını tıkadığı içindir ki, belli bir kişiliği olmayan dünyaya sesleniyoruz.”

“Bir süredir not defterlerinin başkaları tarafından okunmuş olabileceği geliyordu aklına ve başkalarının bakışlarını duvarlardaki yazıları silen yağmura benzetiyordu.”

“Çünkü herkes ilgisiz bir evren içinde görülüp işitilmeden yok olup gideceği düşüncesiyle acı çekmektedir.”

“Hiçbir şeyden anlamayan ama pek çok sözcük bilen biriyle, her şeyden anlayan ama tek sözcük bilmeyen biri arasındaki bir konuşmaydı bu” Parkinson hastalığı …

Alice Munro Sevgili Hayat

ALİCE MUNRO SEVGÎLÎ HAYAT

 Okurken, evet gerçekten, “sanki bu olayı yaşadım” diyebileceğiniz çok fazla anı ile karşılaşacak, sanki o olayı yaşarken yanınızda olan biri var gibi gelecek size. Bu yüzden, sürekli insanların kafaların da konuşma balonları ile dolaşmaları, hem gerçekçi, hem de biraz rahatsız edici olabilir. Karşınızdaki insanın, sizi hiç tanımasa dahi, bu kadar çok anlayabileceğini tasavvur etmek ve dahi duygularınızı aslında açık seçik okuduğunu düşünmek, çoğu insana endişe verici gelebilir.

13.11.2015

KÜÇÜK ARI
CHRİS CLEAVE

23.05.2011

Küçük arı, özgürlüğün diğer ismi, özgür olmanın tadını tekrar esarete giderken alan küçük bir kadının hikayesi.Kadın diyorum çünkü yaşı karşılaştığı zorluklarla kıyaslandığında çok yaşlı bir kadın.
Kitap, Nijerya da yaşanan petrol savaşlarının bölge insanının geleceğini ve bugününü nasıl kararttığını kara mizah yolu ile gözler önüne seriyor.Diğer yandan buna göz yummamaya karar vermiş hayatı da kendi kadar karmaşık bir kadın.Kimselerin rüyalarında göremeyeceği hayatları yaşayan çocuklar ve tek derdi çizgi film kahramanı olmak isterken kendini reddeden çocukların ironik karşılaşması.
Hayatın kendiliğinden gelme özgürlüğü içinde hapsi, diğerinin sonradan hapsolmuş hayatının içinde özgürlüğünü keşfi.